AİMSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Erol 2018 yılında ekonomide yaşanan daralmadan dolayı sektörün bir süzgeçten geçtiğini, yenilikçi ürün geliştiremeyen ve ihracat potansiyeli olmayan firmaların zora düştüğünü açıkladı. Açıklanan destek paketlerine yenilerinin eklenmesini beklediklerini ifade eden Mustafa Erol, 2019 yılını genel bir dengelenme yılı olarak özetledi.

AİMSAD Dergisi için 2018 yılını değerlendiren AİMSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Erol, finansa ulaşmanın zor olduğu 2018 yılında özellikle yılın ikinci yarısından sonra başgösteren sıkıntılardan dolayı ekonomik bir daralma yaşandığını, sektörün de buna paralel hareket ettiğini açıkladı. İhracat imkanı olan firmaların bu durumdan avantajlı çıkabildiğini dile getiren Mustafa Erol, önümüzde zor bir kış dönemi olduğunu söylemekle birlikte, açıklanan destek paketlerinin de etkisiyle 2019 yılının bir dengelenme senesi olacağını açıkladı.

2018 yılına ilişkin sektörün ve ekonominin genel bir değerlendirmesini alabilir miyiz?

Yılı 6 aylık dilimler halinde iki ayrı bölümde değerlendirmekte fayda var. İlk 6 ayda normal 2017 yılındaki gibi istikrarlı bir gidiş sözkonusu olurken, ikinci 6 ayda ise ülkenin içinde bulunduğu koşullar, özellikle finans sektörünün içinde bulunduğu sıkıntılardan dolayı piyasalar sıkıştı, bundan kaynaklı ekonomik bir daralma yaşandı. Ama sonuç itibariyle ithalatın ve doların özellikle yurtdışından gelen makinelerin ciddi pahalanmasından iç pazar nispeten daha iyiydi. Bu koşullarda ihracat kesinlikle avantaj haline geldi. Buna karşılık kendini yenileyemeyen, ihracat kapasitesi olmayan firmalar şu an zor duruma düştü. Bunlardan kapatanlar, konkordato ilan edenler oldu. Önümüzdeki kış döneminde bunlar devam edebilir. Piyasa bir süzgeçten geçecek ve sonunda istikrarını bulacak.

Yılın ikinci yarısında ihracatı olan firmalar bu koşullardan pozitif etkilendi ama tabii ki KOBİ ağırlıklı bir sektör olduğumuz ve ağırlıklı olarak firmalar iç piyasaya çalıştığı için zorlandılar, finansa ulaşamadılar. Bankalar finansı kapattı.

Bütün bu gelişmeler ışığında yıl genelinde sektörün hedeflerini tutturmakta zorlandığını söyleyebilir miyiz?

Sektör genelini düşünerek hedeflerin tutturulamadığını söyleyebilirim. İhracat arttı ama ithalat düştü. Bunun anlamı ithalatçı olan ve iç pazara çalışan firmalarımız için 2018 yılı kayıp yıl oldu. İhracatçı firmalar için iyi bir sene olduğunu ifade etmiştim, krizler bazen fırsatlar yaratır, bunları değerlendirebilen firmalar için avantaj haline gelir. Nitekim de öyle oldu.

Bütün bu gelişmeler ışığında yıl genelinde sektörün hedeflerini tutturmakta zorlandığını söyleyebilir miyiz?

Sektör genelini düşünerek hedeflerin tutturulamadığını söyleyebilirim. İhracat arttı ama ithalat düştü. Bunun anlamı ithalatçı olan ve iç pazara çalışan firmalarımız için 2018 yılı kayıp yıl oldu. İhracatçı firmalar için iyi bir sene olduğunu ifade etmiştim, krizler bazen fırsatlar yaratır, bunları değerlendirebilen firmalar için avantaj haline gelir. Nitekim de öyle oldu.

2019 yılı için değerlendirmeniz nedir?

2019 yılının ilk çeyreğinde daralma, ikinci çeyreğinde ise dengelenme bekliyoruz. Üçüncü çeyrekte artı büyüme, dördüncü çeyrekte de artı büyüme gerçekleşir. Sonuç itibariyle dengelenme senesi olacak bu yıl, sektör olarak hafif bir yükseliş yaşayacağız. Sektörümüz ortalama yüzde 3-5 arası bir büyüme kaydedebilir. İhracatta ise yüzde 10 gibi daha yüksek bir artışla karşılaşabiliriz.

Ülke ekonomisi için benzer bir tablo görülebilir mi?

Yaşananlar bir kez daha gösterdi ki ülke ekonomisinde ölçek ekonomisine geçmemiz gerekiyor. Açıklanan destekler, paketler piyasanın canlanmasını sağlar. Yeni destek paketlerinin de açıklanacağını tahmin ediyoruz. Mevcut yüksek dolar ve euro kuru seviyeleri ihracatçı firmalar için avantaj yaratmaya devam eder. 2019 yılı ülke ekonomisi için de dengelenme senesi olacaktır. Finansı iyi yönetemeyen, kurumsallaşamayan firmalar ya küçülecek ya da piyasadan çekilecekler. Onlardan kaynaklanan açıkları da duruma göre pozisyon almış mevcut firmalar kapatacaklar. Yalnız bir gerçek daha var ki onu da hesaba katmalıyız, dünya ekonomisinde de bir küçülme var, sektörümüz bunu da nispeten az da olsa hissedecektir.

Mevcut koşullara göre sizin üyelerinize yönelik tavsiyeleriniz nelerdir?

Firmalar ayakta kalmak için öncelikle ayağını yorganına göre uzatacak. En önemli husus bu. Masraflarımızı verimlilik esasına göre gözden geçirerek çalışmamız gerekiyor. Eski alışkanlıkları bir kenara bırakacağız. Kurumsallaşacağız. Tabi bundan kastettiğimiz abartılı bir kurumsallık değil, mevcut yapıyı gözden geçirmekten bahsediyorum. Silkinmek durumundayız. Akabinde dünya pazarlarını ve rakiplerimizi çok iyi takip etmeli, çok iyi analiz etmeliyiz. Finansa ulaşmada ister istemez sıkıntılar sürecek, faizler çok yüksek. Bu nedenle yeni çözüm ortakları bulmak avantajlı olabilir. Farklı ticaret şekilleri geliştirmek de krizden çıkışın reçetesi olabilir, örneğin bunun adı barter olabilir. Firmalar iyice tekilleşti, devlet tekil firmalara yeterince destek vermezken kümelenmiş olanlara kapısını sonuna kadar açıyor. Bundan hareketle kümelenme yoluna gitmek, küresel ortak marka çıkarmak krizden çıkmak için bir fırsat olabilir.

Az önce yeni paketlerin de açıklanmasını beklediğinizi söylediniz. Bugüne kadar açıklanan paketler yerini buldu mu?

Tabi ki yerini buldu, biz sektör en çok destek alan sektörlerin başında geliyor. Yine mobilyacılar için de iyi paketler açıklandı. Sözkonusu paket ve destekler iç piyasaya hareketlilik getirecek, mutlaka getirir. Mobilyada KDV istisnası çıktı, sektör olarak mobilyacılar bizim ana müşterilerimiz. Onlar büyüme sağlarsa makine parkurunu yenileyebilir. 81 şehirde mobilyacımız var, sadece bir bölgeye hitap etmiyorlar, onlardaki canlanma geneli de etkiler. Önümüzdeki dönemde bunu göreceğiz. Ama kolay bir kış geçmeyecek, çünkü finans halâ kapalı. Faizler elbette düşecek, serbest rekabet ortamı, bir banka düşürdüğünde diğerleri de onu izleyebiliyor. Bankacılıkta rekabet var, elbette piyasayı yavaş yavaş açacaklar.

İhracat ve ithalat açısından değerlendirmenizi de alabilir miyiz? İhracatla ilgili tahmininizi az önce paylaştınız ama mesela ithalatta bu yıl nasıl bir eğilim baş gösterir?

İhracatta yüzde 10 artış bekliyoruz demiştik sektör olarak. İthalat ise bu yıl 2018 yılındaki kadar gerçekleşir, yani stabil kalır.

2019 yılında beklediğiniz dengelenme gerçekleşirse 2020 ve sonrası için daha iyimser olabilir miyiz?

2019 eğer bu tahminler seviyesinde gelişirse 2020 yükselme senesi olur. Ekonomik büyüme paralelden yukarı doğru yönünü çevirir. Sektördeki oyuncular hem ihracattaki ağırlığını artırır hem iç pazarda açılırsa o zaman yüzde 10’lar seviyesinde ciddi bir büyüme yakalayabiliriz.

AİMSAD üyelerinize ayrıca bir mesajınız olacak mı?

Tüm firmalar için az önce dile getirdiğim öneriler dernek üyelerimiz için de geçerli, kurumsallaşmanızı, verimliliği ve finansı iyi yönetin. Sektörde küresel oyunculara karşı bir olabilmeye önem verin.