31 Ocak 2020 tarihinde Brexit süreci ile Avrupa Birliği’nden resmen ayrılan İngiltere, gelecek dönemde ürün uygunluk değerlendirme sistemi olarak CE işaretlemesi yerine UKCA işaretlemesi kullanacağını açıkladı. Bu durum, İngiltere’ye ürün sunan birçok firma için yeni bir sürecin başladığını gösteriyor. UKCA ile ilgili sorularımızı cevaplayan INSPECCO Ürün Belgelendirme Departmanı Müdürü İlker Alagöz, UKCA’nın büyük ölçüde CE mevzuatlarını kopyaladığını ifade etti.

İngiltere’nin resmi olarak Avrupa Birliği’nden ayrılması beraberinde bir dizi yeniliği getirdi. Bunlardan en dikkat çekeni ise CE mevzuatları yerine UKCA mevzuatlarının kullanılacak olması.  Ürünlerin test ve belgelendirme aşamalarının zaman aldığına değinen INSPECCO Ürün Belgelendirme Departmanı Müdürü İlker Alagöz; “1 Ocak 2023’ten sonra Birleşik Krallık’a ürün gönderen imalatçılarımızın ürünlerinde UKCA işareti bulundurmaları zorunluluğu olacak. Bu nedenle vakit geçirmeden hazırlıklarını yapıp UKCA işareti ile ilgili şartları sağlamaları gerekiyor. Özellikle bizim uyguladığımız Makine Emniyeti Yönetmeliği’nin Ek-IV grubuna tabii olan ağaç işleme makinesi üreten firmalarımızın bu konuda zor durumda kalmamaları için şimdiden harekete geçmeleri faydalı olacaktır” şeklinde konuştu.

  • Öncelikle UKCA nedir biraz bahsedebilir misiniz?

Her ülke kendi sınırları içerisinde pazara sunulacak ürünlerin kaliteli ve güvenli olması için uygunluk değerlendirme yöntemleri uygular. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler de birlik sınırları içinde piyasaya sunulacak ürünlerin güvenli olmasını sağlamak için ortak kuralları uygulamaktadır. Bu aynı zamanda Avrupa Birliği’nin ortak pazar olması ve bu pazarda malların serbest dolaşması prensibinin sonucudur. Biz bunu kısaca CE mevzuatları olarak biliyoruz. Türkiye olarak ülkemiz de AB adaylığı nedeniyle büyük ölçüde aynı mevzuatları kabul etmiş ve uygulamaktadır. Buna göre, Avrupa Birliği pazarına ilk kez sunulan ürünler CE mevzuatlarının ilgili şartlarının karşılamalıdır.  İngiltere, Avrupa Birliği üyesi iken ortak pazar kurallarına bağlı olarak CE işaretlemesi ile ilgili mevzuatları kullanıyordu. Dolayısıyla İngiltere pazarına sunulacak ürünler için CE işaretlemesi yeterli olmaktaydı. 31 Ocak 2020 tarihinde İngiltere Brexit süreci ile Avrupa Birliği’nden resmen ayrıldı. Bunun bir sonucu olarak İngiltere CE işaretlemesi yerine UKCA işaretlemesini tanıyacağını duyurdu. UKCA, İngiltere, Galler ve İskoçya’dan oluşan Büyük Britanya’da geçerli olan, ürün uygunluk değerlendirme sistemidir. UKCA, United Kingdom Conformity Assesment (Birleşik Krallık Uygunluk Değerlendirmesi) kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. UKCA ile Birleşik Krallık pazarına sunulacak ürünlerin sağlaması gereken temel şartlar, uygunluk değerlendirme yöntemleri, ülke içinde yetkili ve sorumlu kuruluşlar ve bunlarla ilişkili yasal şartlar tanımlanmaktadır. UKCA sistemi yeni oluşturulmuş bir sistem değildir. İngiltere hali hazırda oturmuş ve iyi işleyen CE sistemini korudu ve sadece kendi ülkesi için uyarlamakla yetindi. Bu nedenle şu an için büyük ölçüde CE mevzuatlarının kopyası gibi. Görünen en büyük farklılık CE işareti yerine UKCA işaretinin kullanılacak olmasıdır.

“1 Ocak 2023’e kadar CE işareti UKCA işareti yerine kullanılabilecek”

  • UKCA işareti ne zaman kullanılmaya başlandı ya da başlanacak?

Ürünlerin UKCA mevzuatlarına uygun olduğunu göstermek için ürünlerin üzerine iliştirilecek UKCA işareti oluşturuldu. Bu bizim bildiğimiz ve kullanımına aşina olduğumuz CE işaretinin yerine geldi. UKCA işareti 1 Ocak 2021’den itibaren kullanılmaya başlandı. Bununla birlikte CE işaretinden UKCA işaretine geçişin sorunsuz olması için geçiş süresi verildi. Bu geçiş süresince UKCA işareti kullanımı zorunlu olmayacak ve CE işareti kullanımı devam edebilecek. Bu sürenin 1 Ocak 2022’de tamamlanacağı duyurulmuştu. Fakat pazarda geçiş için yeterli altyapı ve dönüşüm sağlanmadığı için süre 1 Ocak 2023’e uzatıldı. Buna göre, 1 Ocak 2023’e kadar CE işareti UKCA işareti yerine kullanılabilecek. Sonrasında ise sadece UKCA işareti geçerli olacak.

“Ürünlerin test ve belgelendirme aşamaları zaman almakta”

  • Birleşik Krallık ile ticaret yapan tüm firmalar ürünlerinde UKCA işareti bulundurmakla yükümlü mü?

1 Ocak 2023’ten sonra Birleşik Krallık’a ürün gönderen imalatçılarımızın ürünlerinde UKCA işareti bulundurmaları zorunluluğu olacaktır. Bu nedenle vakit geçirmeden hazırlıklarını yapıp UKCA işareti ile ilgili şartları sağlamaları gerekiyor. Özellikle bizim uyguladığımız Makine Emniyeti Yönetmeliği’nin Ek-IV grubuna tabii olan ağaç işleme makinesi üreten firmalarımızın bu konuda zor durumda kalmamaları için şimdiden harekete geçmeleri faydalı olacaktır. Çünkü bu ürünlerin test ve belgelendirme aşamaları zaman almakta ve bu konuda kuyruk oluşmakta. Muhtemelen bu kuyruk 2022 yılının ikinci yarısında daha da uzayacaktır.

“Yeni başlanan bir uygulama olması nedeniyle tüm iş adımları netleşmiş değil”

  • Bir ürünün UKCA yeterliliği alması için nasıl bir süreç işliyor?

UKCA uygunluğunun sağlanması süreci CE süreçleri ile çok benzerdir. AİMSAD üyelerinin çoğunluğunun ürettiği makineler için ise neredeyse aynıdır. Eğer imalatçıların beyanlarının yeterli olduğu ürün imalatı söz konusuysa, uygun bir teknik dosya hazırlanıp, ürün testlerinin, kontrollerinin yapılması/yaptırılması ve UKCA beyanı hazırlanması yeterli olacaktır. Belgelendirme zorunluluğu olan, örneğin; bizim uyguladığımız Makine Emniyeti Yönetmeliği’nin Ek-IV kapsamındaki gibi bir ürün imalatı varsa, İngiltere’nin yetki verdiği onaylanmış kuruluşlar (Approved Body) tarafından belgelendirme yapılması gerekmektedir. Bu kuruluşların birçoğu Brexit öncesinde zaten bizim bildiğimiz onaylanmış kuruluş olarak çalışıyorlardı. Genel olarak belgelendirme süreci, İngiltere’nin yetki verdiği onaylanmış kuruluş ile Türkiye’deki onaylanmış kuruluşlar arasında yapılan iş birliği çerçevesinde yapılmaktadır. Ürün kontrolleri buradaki firmalar tarafından yapılmakta ve İngiltere’den belge verilmektedir. Yapı malzemeleri gibi bazı özel ürünler için İngiltere’de test yaptırma zorunluluğu gibi ilave gerekler olabilmektedir. Dünyanın her tarafındaki imalatçılar bu geçişi yapmak için sınırlı sayıda UKCA belgesi vermeye yetkili onaylanmış kuruluşa başvurduğu için yığılmalar olmaktadır. Bunun yanı sıra yeni başlanan bir uygulama olması nedeniyle tüm iş adımları da netleşmiş değildir. Tüm bunlar belgelendirme sürecini uzatmaktadır. Dolasıyla UKCA geçişi ile ilgili son günü beklemeden çalışmaya başlamak uygun olacaktır.

“Ağaç işleme makineleri için de UKCA işareti zorunluluğu olacak”

  • UKCA işareti tüm ürünler için geçerli olacak mı? Yoksa belli başlı ürün grupları için mi geçerli?

UKCA sisteminin şu anki yapısı CE yapısı ile oldukça benzerdir. Dolayısıyla özetle CE işaretinin uygulandığı ürünler için UKCA işareti kullanılacaktır diyebiliriz. AİMSAD’ın temsil ettiği ağaç işleme makineleri için de UKCA işareti zorunluluğu olacaktır. Özet bir liste vermek gerekirse aşağıdaki ürünler için UKCA uygulanacaktır:

  • Oyuncaklar
  • Piroteknik maddeler
  • Gezi tekneleri ve kişisel deniz taşıtları
  • Basit basınçlı kaplar
  • Elektromanyetik uyumluluk
  • Otomatik olmayan tartı aletleri
  • Ölçüm aletleri
  • Asansörler
  • Yanıcı, patlayıcı ortamda çalışan ekipmanlar
  • Radyo ekipmanları
  • Basınçlı ekipmanlar
  • Kişisel koruyucu ekipman
  • Gaz yakan cihazlar
  • Makineler
  • Enerji verimliği
  • Aerosoller
  • Elektrikli cihazlar

UKCA işaretinin kapsadığı ancak bazı özel kuralları olan ürünler:

  • Tıbbi cihazlar
  • Demiryolu sistemleri
  • Yapı Malzemeleri
  • Sivil patlayıcılar