Türkiye mobilya sektörü, sürekli değişim ve gelişim içinde olan güçlü bir alan.  Weltew Group Uluslararası Pazarlardan Sorumlu İcra Kurulu Üyesi – İnegöl Mobilya İhracatçılar Derneği (İMİDER) Başkan Yardımcısı Okan Özkan ile yaptığımız röportajda, mobilya sektörünün iç ve dış piyasadaki konumu incelendik. Özkan, Türkiye mobilya sektörünün son 20 yılda dünya ihracatçıları arasında etkileyici bir ivme kazandığını belirterek, ABD pazarı için özel fiyat ve koleksiyon çalışılması gerektiğini vurguladı.

2024 yılında Türkiye mobilya sektörü, dünya mobilya pazarında önemli bir oyuncu olarak konumunu pekiştirmiş durumda. İhracatta büyük bir paya sahip olan sektör, özellikle Avrupa, Orta Doğu ve ABD başta olmak üzere dünyanın dört bir yanına ürünlerini ihraç ediyor. Türkiye, dünyanın en büyük mobilya ihracatçıları arasında yer alarak, global pazarın yüzde 1,8’lik bir kısmını karşılayacak kapasiteye ulaşmış durumda. Tüm bu konular çerçevesinde Weltew Group Uluslararası Pazarlardan sorumlu İcra Kurulu Üyesi – İnegöl Mobilya İhracatçılar Derneği (İMİDER) Başkan Yardımcısı Okan Özkan ile Türkiye mobilya sektörünün uluslararası başarısının sırlarını, karşılaşılan engelleri ve yakalanan fırsatları konuştuk.

Türkiye mobilya sektörünün güncel durumu ile ilgili rakamsal verileri bizimle paylaşır mısınız?

Türkiye mobilya sektörü; TÜİK verilerine göre bünyesinde 45 bin 217 imalatçı işletmeyi barındıran, 242 bin kişiye istihdam sağlayan, toplamda 12 milyar dolarlık değer üreten ve bunun 5 milyar dolardan fazlasını 200’e yakın ülkeye ihraç eden ve sürekli dış ticaret fazlası veren istihdam dostu bir sektör. Türkiye mobilya sektörü, özellikle son 20 yılda dünya mobilya ihracatçıları sıralamasında 0,3 milyar dolarlardan 5 milyar dolarlara çıkarak etkileyici bir ivmeyle büyüme sergilemeyi başardı. Son tahminlere göre; Türkiye, en büyük 8. mobilya ihracatçısı ülke olmayı başardı ve dünya ihracatının yüzde 1,8 ini gerçekleştirdi.

“Türkiye mobilya sektörü mikro, küçük ve orta ölçekli imalatçı işletmelerden oluşuyor”
  • Türkiye mobilya sektörünün en önemli ihracat pazarları hangileri? Türkiye’nin bu pazarlardaki performansı hakkında bilgi verebilir misiniz?

Türkiye mobilya sektörünün en büyük 10 ihraç pazarları 2023 yılı verilerine göre; Irak, Almanya, ABD, Fransa, Romanya, Libya, S. Arabistan, İsrail, İngiltere ve Hollanda oldu. Bu pazarları iki farklı başlıkta değerlendirmekte fayda görüyorum. Birincisi, sektörel verilere göre; dünyanın en büyük ithalatçı ülkeleri (Almanya, ABD, Fransa, İngiltere ve Hollanda) ve Türkiye ihracatı. İkincisi ise kültürel coğrafi yakınlığımız olan ülkeler (Irak, Romanya, Libya, S. Arabistan, İsrail vb.) ve Türkiye ihracatı. Birinci değerlendirmede maalesef Türkiye mobilya sektörünün rakamları olması gerekenlerin çok altında. Bunun en temel sebebi, Türkiye mobilya sektörünün yapısı gereği gerçekleştiremediği ölçek problemi. Büyük ithalatçılar yüksek ölçekli üretim ve uygun maliyet yapabilen tedarikçileri tercih ediyor. Maalesef aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere Türkiye mobilya sektörünün yapısı yeterli derecede büyük imalatçıyı bünyesinde barındıramıyor.

İkinci değerlendirme ise Türkiye mobilya sektörünün yapısı neredeyse tamamı mikro, küçük ve orta ölçekli imalatçı işletmelerden oluşuyor. Bunun tek avantajlı yanının, küçük ve yakın pazarlarda daha esnek üretim, adet ve kapasiteleriyle, daha iyi hizmet ederek rakiplere üstünlük sağlayıp gerçekleştirilen satışlar olduğunu biliyoruz. Bu pazarlarda Türkiye mobilya sektörü oyuncularının çok çevik hareket etmesi gerekiyor.

“Güçlü olduğumuz pazarlarda markalaşma çalışmalarına hız veriyoruz”
  • Türkiye güçlü olduğu pazarlarda rekabet avantajını sürdürmek için ne tür çalışmalara imza atıyor?

Türkiye mobilya sektörünün önemli ihracatçı markaları, güçlü olduğu pazarlarda markalaşma çalışmalarına hız veriyor. Irak, Libya, Kazakistan, Azerbaycan gibi pazarlarda mobilya caddelerinde yürürken kendinizi Türkiye’de bir mobilya caddesinde yürüyormuş gibi hissediyorsunuz. Bunların yanı sıra TİM ve sektörel dernekler, B2B organizasyonları ve lokal fuarlar organize ederek, pazarda bulunurluğumuzu artırıcı tutundurma faaliyetleri organize ediyorlar.

“Son dönemlerde yükselen pazar: ABD”
  • Sektörünüzdeki yeni ve yükselen pazarlar hangileri?

Türki Cumhuriyetler ve Rusya son dönemin yükselen pazarları olarak değerlendiriliyor. Ancak bu alanlar, bölgesel siyasi krizler ve sonuçlarında yaşanan ekonomik şokların yoğun yaşandığı pazarlar olarak da biliniyor. Asya kıtasında Hindistan ve Pakistan tarafında yeni gelişmeler yaşanıyor ancak yeterli düzeye henüz ulaşabilmiş değil. Son dönemlerde sevindirici ve yükselen pazarlardan biri ise dünyanın en büyük ithalatçısı olan ABD pazarı. Ancak söz konusu pazar için özel koleksiyonlar ve fiyatlar çalışılmalı.

“Tarzlar modernleşip minimal hale gelirken, natural renklerin ön plana çıktığını görüyoruz”
  • Uluslararası mobilya pazarlarında gözlemlediğiniz son trendler nelerdir?

Uluslararası mobilya pazarının son dönem trendleri arasında; modern tarzların, minimalizmin ve İskandinav tarzının ön plana çıktığını söyleyebilirim. Tarzlar modernleşip minimal hale gelirken aynı zamanda natural renklerinde ön plana çıktığını görüyoruz. Tabi ki yaşam alanları açısından değerlendirildiğinde, fonksiyonellik ön plan çıkan trendler arasında.

“Son dönemlerde modernizm ve postmodern tarzlar öne çıktı”
  • Türkiye mobilya sektörünün uluslararası arenada hangi tasarım ve stil özellikleriyle öne çıktığını düşünüyorsunuz?

Türkiye mobilya sektörü kendini Contemporary, Neocalssical ve Art Deco gibi emek ve işçilik yoğun olan tarzlarda kanıtladı. Son dönemlerde ise Neoclassical ve Klasik akımlarındaki azalış kendini modernizme ve postmodern tarzlara bırakmaya başladı.

“Türkiye mobilya sektörünün modayı yakından takip eden ve uyum sağlayan bir yapısı var”
  • Tüketici taleplerindeki değişikliklere uyum sağlamak için tasarım ve üretim süreçlerinizi nasıl adapte ediyorsunuz?

Türkiye mobilya sektörü, oldukça dinamik bir sektör olmasıyla beraber, modayı yakından takip eden ve uyum sağlayan bir yapısı var. Bu noktada, sektörün ve ilişkili sektörlerin trendlerini yakından takip edebilen tasarımcıları ve tedarikçileri olması sayesinde, çevik bir yapıya sahip.

“En önemli zorlukların başında ihraç pazarlarının gümrük tarifeleri geliyor”
  • İhracat süreçlerinde karşılaştığınız ticaret engelleri nelerdir? Bu sorunlarla ilgili çözüm önerileriniz nedir?

Türkiye mobilya sektörünün ihracat sürecinde karşılaştığı en önemli zorlukların başında ihraç pazarlarının gümrük tarifeleri geliyor. Bu durum özellikle Asya ve Afrika pazarlarında en büyük sorun olarak karşımıza çıkıyor.Bu sorunları; Asya kıtasında lojistik problemleri, Afrika pazarlarında ve orta doğu pazarlarında bankacılık sistemlerinin ve gümrük sistemlerinin yeterli düzeyde olmaması, ülkemizde yaşanan kur dalgalanmaları ya da yüksek enflasyona rağmen yaşanan kur dalgalanmamaları olarak sıralayabilirim.

  • Türk ağaç işleme makinelerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Üretiminizin ne kadarlık bir bölümünü yerli makinelerle sağlıyorsunuz?

Son dönemde artan bir ivme mevcut, ana makine hatlarında olmasa da daha küçük operasyonel hatlarda yoğun olarak Türk ağaç işleme makineleri kullanımını görüyoruz.

  •  Türkiye mobilya sektörünün en önemli rakipleri hangi ülkeler? 

Türkiye mobilya sektörünün tartışmasız en büyük rakibinin Çin olduğunu biliyoruz. Ardından gelen Vietnam ciddi bir üretim merkezi haline gelen önemli rakiplerimizden biri. Yine Asya kıtasında Malezya son dönemin yükselen üretim merkezlerinden oldu. Avrupa kıtasında ise tabi ki modanın merkezi İtalya ve ölçeği yüksek Polonya önemli rakipler arasında.