TÜİK verilerine göre, 2023 yılında dolaylı Ar-Ge teşvikleri dikkat çekici bir artış göstererek 59 milyar 332 milyon TL’ye ulaştı. 2022 yılında Ar-Ge faaliyetlerine sağlanan toplam vergi teşviki 26 milyar 169 milyon TL düzeyindeyken, bir yıl içinde yüzde 126,7’lik bir büyüme kaydedildi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 yılına ilişkin dolaylı Ar-Ge teşvikleri istatistiklerini yayınladı. 2022 yılında toplam 2z6 milyar 169 milyon TL olan Ar-Ge faaliyetlerine yönelik vergi teşvikleri, 2023 yılında yüzde 126,7 artış göstererek 59 milyar 332 milyon TL’ye ulaştı. Dolaylı Ar-Ge teşviklerinden en fazla faydalanılan alan 34 milyar 810 milyon TL ile kurumlar vergisi desteği oldu. Bunu, 23 milyar 661 milyon TL ile gelir vergisi stopaj teşviki, 815 milyon TL ile gelir vergisi desteği ve 46 milyon TL ile katma değer vergisi (KDV) desteği izledi. Beyan edilen Ar-Ge harcamalarına göre dolaylı teşviklerin yüzde 60,1’i kurumlar vergisi, gelir vergisi ve KDV’den sağlanırken, yüzde 39,9’u gelir vergisi stopaj desteğinden geldi. Ayrıca, dolaylı Ar-Ge teşviklerinin mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcamalarındaki oranı 2009 yılında yüzde 13,3 iken, 2023 yılında yüzde 24,1’e yükseldi. Bu süreçte mali ve mali olmayan şirketlerin toplam Ar-Ge harcamaları da önemli bir artış göstererek 2009 yılında 3,2 milyar TL’den 2023 yılında 246 milyar TL’ye ulaştı.

2023 yılında Ar-Ge faaliyetlerine yönelik vergi teşviklerinden yararlanan girişim sayısı 9 bin 30 olarak kaydedildi. Ana faaliyet alanlarına göre teşviklerden yararlanan girişimler incelendiğinde, ilk üç sırayı şu sektörler oluşturdu: 4 bin 575 girişim ile bilgi ve iletişim sektörü, 2 bin 148 girişim ile imalat sanayi ve bin 291 girişim ile mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler.

Beyan edilen harcama ve yararlanılan teşvik tutarlarında imalat sanayi ilk sırada yer aldı

Girişimlerin desteklerden yararlanmak için beyan ettiği toplam Ar-Ge harcama tutarı 146 milyar 558 milyon TL olarak belirlendi. Beyan edilen bu harcamalar içinde en büyük pay yüzde 49,5 ile imalat sanayine ait olurken, bu sektörü yüzde 37,9 ile bilgi ve iletişim, yüzde 4,2 ile toptan ve perakende ticaret ile motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörleri takip etti. İmalat sanayindeki girişimlerin beyan ettiği 72 milyar 516 milyon TL’lik harcamanın yüzde 33,1’i motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treyler imalatı ile diğer ulaşım araçlarının imalatında faaliyet gösteren firmalardan geldi. Bu tutarın yüzde 26,2’si bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı, yüzde 14,2’si ise elektrikli teçhizat imalatı yapan girişimlere aitti. Dolaylı Ar-Ge teşviklerinin sektörlere göre dağılımına bakıldığında ise toplam 59 milyar 332 milyon TL’lik teşvikin yüzde 43,2’si imalat sanayinde, yüzde 42,6’sı bilgi ve iletişim sektöründe, yüzde 5,0’ı ise mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler alanında faaliyet gösteren girişimlere aktarıldı.

Küçük ve orta büyüklükteki girişimler dolaylı Ar-Ge teşviklerinin yüzde 36,1’inden yararlandı

Dolaylı Ar-Ge teşviklerinden yararlanan 9 bin 30 girişimin yüzde 88,0’ını küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ) oluştururken, büyük ölçekli girişimlerin oranı yüzde 12,0 oldu. Ancak büyük ölçekli girişimler dolaylı Ar-Ge teşviklerinin yüzde 63,9’unu alırken, KOBİ’lerin bu teşviklerden yararlanma oranı yüzde 36,1 olarak gerçekleşti.

KOBİ’lere sağlanan toplam 21 milyar 409 milyon TL dolaylı Ar-Ge teşvikinin yüzde 51,0’ı orta ölçekli işletmelere, yüzde 37,2’si küçük ölçekli işletmelere ve yüzde 11,7’si mikro ölçekli işletmelere tahsis edildi.