Kasım ayında İmalat PMI 48,3 olarak ölçülerek imalat sanayisindeki daralma sinyallerinin devam ettiğini ortaya koydu. Veriler, daralmanın hız kaybetmesine rağmen sürdüğünü işaret etti.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan ve imalat sanayisinin en hızlı ve güvenilir öncü göstergelerinden biri kabul edilen Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Kasım 2024 sonuçları yayımlandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerindeki rakamlar sektörde iyileşmeyi gösterirken, kasım ayında manşet PMI değeri art arda sekizinci ay eşik değerinin altında kalmasına rağmen ekim ayındaki 45,8’den 48,3’e yükseldi. Bu artış, mayıs ayından bu yana faaliyet koşullarındaki bozulmanın en hafif düzeyde gerçekleştiğini ortaya koydu.
Manşet endeksin yılın son çeyreği ortasında kaydettiği yükseliş, talepte gözlenen sınırlı toparlanma işaretlerinden kaynaklandı. Şirketler yeni sipariş almakta zorlanmaya devam etse de, hem toplam yeni siparişlerde hem de ihracata yönelik siparişlerdeki daralma ekim ayına kıyasla daha hafif bir seyir izledi. Benzer şekilde, üretimdeki gerileme de kasım ayında önemli ölçüde yavaşlayarak nisan ayından bu yana en düşük seviyede gerçekleşti.
Firmalar, girdi fiyatlarındaki artışı ham madde maliyetleri ve liradaki değer kaybına bağladı
Kasım anketinin en dikkat çekici olumlu gelişmesi, dokuz aylık daralmanın ardından istihdamın yeniden artış göstermesi oldu. Çalışan sayılarındaki artış sınırlı kalmakla birlikte, Temmuz 2023’ten bu yana en hızlı seviyede kaydedildi. İmalat sektörü, azalan enflasyonist baskılardan da kısmen fayda sağladı. Girdi maliyetlerindeki enflasyon üst üste dördüncü ay gerileyerek son iki yılın en düşük seviyesine ulaştı. Girdi fiyatlarındaki artışın nedenleri arasında, ankete katılan firmalar ham madde maliyetlerindeki yükselişi ve liradaki değer kaybını öne çıkardı. Firmalar, nihai ürün fiyatlarındaki artışın da yavaşladığını ve yaklaşık son beş yılın en düşük oranına gerilediğini belirtti. Girdi alımları ve stoklarındaki azalma devam etmekle birlikte, bu gerilemenin ekim ayına göre daha hafif olduğu gözlemlendi. Bununla birlikte, nihai ürün stoklarında Aralık 2021’den bu yana en sert düşüş kaydedildi. Ankete katılan firmalar, tedarikçilerin teslimat sürelerinin üst üste ikinci ay uzadığını, bu durumun ise kısmen jeopolitik gerginliklerden kaynaklandığını ifade etti.
“Türk imalat sektörünün PMI verilerinde kayda değer iyileşme belirtileri ortaya çıktı”
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Kasım ayında Türk imalat sektörünün PMI verilerinde kayda değer iyileşme belirtileri ortaya çıktı. Üretim ve yeni siparişlerdeki yavaşlama ekim ayına kıyasla çok daha sınırlı gerçekleşti. PMI ile resmi üretim verileri arasındaki tarihsel ilişkiye bakıldığında, son rakamların imalat sanayi üretimindeki artışlarla uyumlu olduğu görülüyor. İstihdamın yeniden artışa geçmesi, anketin en pozitif gelişmesi olarak kaydedildi. Bu gelişme, firmaların önümüzdeki aylarda iş yüklerinin artacağı ve ek personel ihtiyacının doğacağı beklentisinde olduğuna işaret etti. Kasım ayında görülen iyileşmede enflasyonist baskıların hafiflemesi de etkili oldu. Nihai ürün fiyatlarının son beş yılın en düşük oranında artması, bazı müşterileri yeni sipariş vermeye yönlendirdi. Enflasyondaki mevcut eğilimin önümüzdeki aylarda devam ederek talep koşullarında daha fazla iyileşmeye destek olacağını umuyoruz.”
Sektörel PMI’a göre yeni siparişler gıda dışında dokuz sektörde yavaşladı
İSO Türkiye Sektörel PMI Kasım Raporu, pek çok sektörde zorlu faaliyet koşullarının devam ettiğini ortaya koymakla birlikte, talep tarafında kısmi iyileşme işaretleri sundu. Azalan enflasyonist baskılar, firmalara sınırlı da olsa destek sağladı. Tüm sektörlerde girdi maliyetlerindeki artış hızının yavaşladığı gözlemlendi. Kasım ayında, tıpkı ekimde olduğu gibi, izlenen on sektörden dokuzunda yeni siparişlerde yavaşlama görüldü. Bu eğilimin istisnası yine gıda ürünleri sektörü oldu. Gıda sektöründe yeni iş hacmi güçlü bir artış sergileyerek mart ayından bu yana en hızlı iyileşmeyi kaydetti. Diğer sektörlerde yeni siparişlerde yavaşlama devam etmekle birlikte, ekim ayına kıyasla düşüşler genel olarak daha hafif seyretti. Ancak, tekstil ürünleri sektörü bu eğilimin dışında kaldı ve yeni siparişlerdeki yavaşlama ekim ayına göre belirgin şekilde hızlandı.
Azalan maliyet baskıları, kasım ayında imalatçılar için bir nebze rahatlama sağladı
Yeni ihracat siparişlerinde de toplam yeni siparişlere benzer bir tablo ortaya çıktı; düşüşler genel olarak hız kesmiş durumda. Kimyasal, plastik ve kauçuk ürünler sektörü, yedi ay süren yavaşlama eğiliminin ardından yurtdışından aldığı yeni siparişlerde artış kaydetti. Kasım ayında, toplam yeni siparişlerde olduğu gibi, üretim artışı gözlemlenen tek sektör ise gıda ürünleri oldu. Diğer sektörlerde de düşüşler, ekim ayına kıyasla daha ılımlı bir seyir izledi. Azalan maliyet baskıları, kasım ayında imalatçılar için bir nebze rahatlama sağladı. Girdi fiyatlarındaki enflasyon tüm sektörlerde gerilerken, en yavaş artış kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe kaydedildi. Metalik olmayan mineral ürünler sektörü ise Ocak 2016’da başlayan anket tarihinin en düşük enflasyon oranını gördü. Girdi maliyetlerindeki en yüksek artış ise gıda ürünleri sektöründe gerçekleşti ve bu sektör, nihai ürün fiyatlarının en hızlı yükseldiği alan oldu. Öte yandan, metalik olmayan mineral ürünler ve tekstil sektörleri satış fiyatlarını düşürdü; özellikle tekstil sektöründe bu düşüş, bir yılı aşkın süredir ilk kez yaşandı.
Çalışan sayısını artıran sektörlerin sayısının ikiden üçe çıkması, ekim ayına kıyasla istihdam tarafında iyileşme sinyalleri verdi. İstihdamda en hızlı artış kara ve deniz taşıtları sektöründe kaydedildi, ancak bu güçlü yükseliş, bir önceki ay yaşanan rekor düzeydeki düşüşün kısmi bir telafisi olarak değerlendirildi. Benzer şekilde, satın alma faaliyetleri üç sektörde artış gösterirken, girdi stoklarındaki yükseliş yalnızca bir sektörle sınırlı kaldı. Aynı durum nihai ürün stokları için de geçerli oldu ve sadece gıda ürünleri sektöründe bir önceki aya kıyasla artış yaşandı.
