Koronavirüsün makine sektörüne etkileri, MAKFED tarafından gerçekleştirilen anketle rapor haline getirildi. Raporun ağaç işleme makineleri sektörü bölümünde yeni sipariş alınamadığı ve nakit akışında sorun yaşandığı belirtilirken, makine sektörünün mücbir sebep kapsamına alınması başta olmak üzere bir dizi talep sıralandı. 

MAKFED ve TOBB Türkiye Makine ve Teçhizatı İmalatı Meclisi iş birliği ile gerçekleştirilen “Makina Sektörüne Koronavirüs Etkileri ve Tedbirleri Değerlendirme” konulu anket raporunun sonuçları paylaşıldı.

Her ölçek ve alt sektörden üye firmaların katılımıyla salgının ekonomik ve çalışma hayatına etkileri ve buna ilişkin alınan tedbirlerin değerlendirilmesi amacıyla yapılan ankette, makina ve aksamları imalatı yapan 357 firma, 2 günde soruları cevaplandırdı.

Anket sonuçlarına göre, Kovid-19 salgınının merkez üssünün Avrupa’ya çevrilmesiyle, firmaların sadece yüzde 20’si normal çalışma seyrini sürdürürken, aynı orandaki firmalarda ise toplu duruşlar yaşanıyor. Diğer firmaların ise önemli derecede kapasite düşürerek üretimlerini sürdürmeye çalıştığı ifade edildi.

Bunun temel nedeni firmaların elinde sipariş olmaması veya 1-3 ay içerisinde mevcut siparişleri tamamlama durumuna karşın iç ve dış yeni siparişlerin kesilmesi. Aynı zamanda firmalarda önemli oranda stoklar oluştu.

İmalat girdisi ve ihracat sevkiyatı sorunlu

Anket sonuçlarında, firmaların ancak yüzde 40’ının tam istihdam ile çalıştığı, diğer personellerin izinli veya kısa çalışır konumda olduğu ancak halihazırda gözle görünür bir işten çıkarma durumunun bulunmadığı ifade edildi.

Firmaların yarıya yakını, kamu sağlığının korunması için bakım, onarım ve satış sonrası hizmetler bakımından çalışma zorunluluğunu tedbirler alarak devam ettiğini ifade ederken, imalat girdilerinin temini ve ihracat sevkiyatlarında önemli sorunlar yaşadıkları dile getirildi.

6’şar ay erteleme

Değerlendirmede, firmaların alınan ekonomik tedbirlerin tamamını olumlu karşıladığı, özellikle kısa çalışma ve finansmana erişim şartlarının iyileştirilmesini önemsediği kaydedildi. Ancak sektörün mücbir sebep koşulu altına alınmasının yanı sıra diğer imalatçı sektörlerle birlikte muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemelerinin 6’şar ay ertelenmesi imkanından yararlanılmasının gerekli olduğu vurgulandı.

Ağaç işleme makineleri sektöründe finans akışı bozuldu

Raporun ağaç işleme makineleriyle ilgili bölümünde ise, bu süreçte yaşanan başlıca sorunlara ve çözüm önerilerine değinildi.

Raporda, tedarikle ilgili karşılaşılan başlıca sorunlara değinildi: Bu sorunlar ödemeler dengesinin bozulması, vade yerine nakit talep edilmesi ve finans akışının bozulması, firmaların çalışmalarını sınırlandırmaları bakımından yurt dışı tedariklerde aksamalar olması, gümrüklerdeki yavaşlama, yurtdışında birçok ülkeden yükleme yapılamaması, teslimatların gecikmesi ve lojistik sorunu, navlun ve tedarik süresi uzaması ve maliyetlerinin artması, ara girdi fiyatlarındaki yükseliş ve çelik ürünlerin piyasada bulunmasında güçlük çekilmesi olarak sıralandı.

Navlun ücretleri yüzde 50 arttı

Sevkiyatla ilgili de sorunlar yaşanan ağaç işleme makineleri sektöründe gümrük işlemlerinde yavaşlama, navlun ücretlerinde yüzde 50’nin üzerinde artış olması, Avrupa teslim sürelerinin uzaması, nakliye araçlarının önceki çoklukta ve kolaylıkta bulunamaması, gemi konteyner bulunamadığı için yurtdışına sevkiyat yapılamaması, bazı ülkelerde gümrük kapılarının kapalı olması, şehirlerarası sevkiyat zorluğu yansıra fiyatlarda artış olması gibi konular gündemde.

Yeni sipariş alınamıyor

Rapora göre 24 Mart 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde makine sektörüne yer verilmemesi önemli bir konu.

Finansmana erişim imkanlarının yetersizliğinin yanı sıra, çalışanlarda motivasyon kaybının yaşandığı belirtilen raporda, yeni sipariş alınamamasının çok ciddi sıkıntılara neden olduğu kaydedildi. Seyahat kısıtlamaları ile kur hareketinden kaynaklanan piyasada satış yapılmaması eğilimi de raporda karşılaşılan diğer önemli sorunlar arasında yer aldı.

Makine sektörü mücbir sebep kapsamına alınmadı

Tedbirlere erişimde sorunlar yaşayan ağaç işleme makineleri sektörü, bunun nedenlerini şöyle sıraladı:

  • Makine sektörünün mücbir sebep kapsamına alınmaması
  • Bilgilendirme eksikliği ve henüz uygulamaya geçilmemesi
  • Bankaların gerekli bilgilere haiz olmaması nedeniyle uygulamaların henüz başlamamış olması
  • Tedbirler üzerine bankalar ve vergi daireleri koordinasyon eksikliği
  • KGF garantili kredilere erişimde zorluk yaşanması
  • Bankalarda çalışan yoğunluğunun düşmesi yanı sıra bürokrasi fazlalığı
  • Kısa çalışma ödeneği başvurusundaki yoğunluk
  • Kamu bankalarının kredi ertelemelerine ek faiz uygulamaları
  • KGF ile ilgili başvurularda, istihdam durumu, SGK ve vergi borcu sorulması

Sektörün talepleri

  • 24 Mart 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği konusu
  • Muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemelerini 6’şar ay ertelenmesi kapsamına makine sektörünün de tüm unsurları ile dahil edilmesi
  • Mücbir sebep koşulunun makine sektörüne de uygulanması; iç ve dış sözleşmelerde yaşanabilecek anlaşmazlıklar bakımından sektörün elinin güçlendirilmesi
  • Bu dönemde kamu alımlarında yerli muadili olan tüm ürünlerde mutlaka yerli malının zorunlu hale getirilmesi
  • Piyasadaki çek ve senetlerin koşulsuz ödenmesi, ödenen miktarların verilecek kredilerden düşülmesi
  • 2020 için gelir vergisi ve kurumlar vergisi oranının düşürülmesi
  • SGK prim ödemelerinin 3 ay için devlet tarafından karşılanması
  • Kısa çalışma ödeneği süresinin altı aya çıkarılması
  • KDV iadelerinin hızlandırılması; SGK primlerinde ve ithalatta ödenen KDV’den mahsup edilmesi
  • Yatırım teşvik ve OSB inşaat yatırımları sürelerinin ertelenmesi
  • En az 15 gün tüm ülkede karantina uygulaması yapılması.