Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürü Prof. Dr. İlker Murat Ar, TOBB Türkiye Makine ve Teçhizat İmalatı Meclisi Toplantısı’nda meclis üyelerine yeni Yerli Malı Tebliği hakkında bilgi verdi.

Sahada yapılan araştırmalarda; yerli üreticinin rekabette öne geçmesi için çıkarılan söz konusu mevzuatın; tutarsızlıklar ve standart dışı uygulamalar sonucunda zaman zaman rekabeti bozan bir belgelendirme sistematiğine evrildiğini tespit ettiklerini belirten Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürü Prof. Dr. İlker Murat Ar, tebliğin 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe gireceğini hatırlattı. Mevzuatın temel amacının yerlileştirmeyi artırmak olduğunu ifade eden Ar, yeni tebliğde yer alan Yerlileştirme, Belgelendirme ve Teknolojik Ürün Belgesi başlıklarına ve bu başlıklar altına hayata geçecek olan değişikliklere dikkat çekti.

  • Yerlileşme

Zorunlu Yerli Girdi Listesi: Bakanlık belirleyeceği sektörler için yine kendi belirleyeceği teknolojilerde ve ürünlerde ara mamul listesi hazırlayacak. Firma, Bakanlığın yayınladığı listede yer alan bir yarı mamulü, ana üründe kullanılıyorsa, bu yarı mamulü yerli kullanmak zorunda olacak. Firma yarı mamulü yerli kullanmaz ise ana üründe yerli malı belgesi hesaplaması yapılmayacak.

Yerli Malı Belgesi Sınıflandırması: Şu anki düzenlemede yüzde 51’in üzeri yerli olarak kabul ediliyor. Yeni düzenleme ile birlikte 51 ve 100 arasında 10’arlık dilimlere bölerek E’den A’ya kadar kategorilendirme yapılacak. Orta vadede, herhangi bir kurum destek programından faydalanırken bu kategorizasyon, bir değerlendirme unsuru olarak devreye alınacak.

Girdinin Yerliliği Oranında Hesaplama: Yeni uygulamaya göre; artık ana üründe yer alan bütün ürünler Yerli Malı Belgesi ile belgelendirilecek. Ara mamul üzerinde yüzde kaç yerli malı oranı yazıyorsa, o oran kadar ana ürüne yerli malı katkı hesaplaması yapılacak.

Girdilere İlişkin Üst Limit Belirleme: Düzenlemeye göre; Bakanlık sektör bazında, ürün bazında ya da teknoloji bazında girdilere ilişkin üst limit belirleme yetkisi alacak. Buna göre; Bakanlık bir sektörde yerli katkı hesaplaması yaparken hangi giderin, hesaplamaya ne kadarlık bir oranla dahil edilebileceğine karar verme yetkisini alacak.

  • Belgelendirme

Ara Kontrol Yapma Zorunluluğu: Bakanlık bir önceki yıl verilen yerli malı belgelerinin yüzde 5’ine kadarını planlayıp TOBB’a iletecek ve bu belgelerin kontrolünü isteyecek. Hangi şehirden, hangi sektörden kaç belgede inceleme yapılacağını Bakanlık belirleyecek. TOBB da rastgele örnekler yoluyla kontrol sağlayacak. Yapılan kontrol sonunda, yerli malı belgesinin iptal edilmesi, ilgili teknik uzmanın görevinin bitirilmesi veya ilgili odayla süreç yürütülmesine kadar bir dizi tedbir mevzuata eklenecek.

Bakanlık İncelemesi: Kontrol dışında, Bakanlık şikayet üzerine inceleme de gerçekleştirebilecek. Bu inceleme Bakanlık ya da Bakanlığın yetkilendirdiği kurum ve kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirecek.

Eğitim ve Sınav Süreci: Oda ve Borsalarca görevlendirilen teknik uzmanların eğitim ve sınav süreçleri de tamamen yenilenerek, mevzuatta yer alacak.

  • Teknolojik Ürün Belgesi

Yazılım Ürünlerinde Zorunluluk: Makinenin içindeki yazılım, bir yazılım firmasından alınıyorsa, o firmanın TÜR Belgesi sahibi olması durumunda makineye yüzde 100 yerli olarak işlenecek. Yazılım, firmanın kendi bünyesinde gerçekleştiriliyorsa, söz konusu yazılım için Milli Teknoloji Genel Müdürlüğü’nden TÜR Belgesi alınacak. Belge sonrası yazılım yüzde 100 yerli  ürün olarak makineye dahil edilebilecek. Bu başvuru dijital platform üzerinden gerçekleştirilecek.

İlave Yerli Katkı Oranı: Şu anda Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi olan firmalara yerli katkı oranı hesabında yüzde 10 ilave puan gelecek. Ayrıca Bakanlığın bu oranı yüzde 20’ye kadar çıkarma yetkisi olacak.