TÜİK, 2023 yılına ait Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Araştırması’nın sonuçlarını yayımladı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) Faaliyetleri Araştırması’nın sonuçlarını yayımladı. Bu verilere göre, gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamaları 2023 yılında bir önceki yıla göre 178 milyar 873 milyon TL artarak toplamda 377 milyar 542 milyon TL’ye yükseldi.
Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 65,1 ile en büyük paya sahip olurken, bunu yüzde 30,0 ile yükseköğretim takip etti. 2023 yılı verilerine göre, kar amacı gütmeyen kuruluşların gerçekleştirdiği AR-GE harcamalarını da kapsayan genel devlet AR-GE harcamalarının, toplam AR-GE harcamaları içindeki payı yüzde 4,9 olarak kaydedildi. Ayrıca, AR-GE harcamaları içinde personel giderleri yüzde 52,5 oranıyla en büyük harcama kalemini oluşturdu.
Ar-Ge finansmanında ilk sırada mali ve mali olmayan şirketler yer aldı
2023 yılında Ar-Ge harcamalarının yüzde 52,6’sı mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edildi. Genel devlet, Ar-Ge harcamalarının yüzde 33,1’ini karşılarken, yükseköğretim yüzde 12,7’sini, yurt dışı kaynaklar yüzde 1,6’sını ve diğer yurt içi kaynaklar yaklaşık yüzde 0,03’ünü finanse etti.
Tam zaman eşdeğeri cinsinden 290 bin 850 Ar-Ge personeli çalıştı
Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden hesaplandığında, 2023 yılında toplam 290 bin 850 kişi AR-GE personeli olarak çalıştı. Sektörel dağılıma göre, TZE bazında toplam AR-GE personelinin yüzde 65,4’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 31,4’ü yükseköğretimde ve yüzde 3,1’i kar amacı gütmeyen kuruluşların da dahil olduğu genel devlet sektöründe görev yaptı. TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısına bakıldığında, 2023 yılında 99 bin 195 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 34,1’ini oluşturdu. Sektörler itibarı ile TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel oranı yükseköğretimde yüzde 47,7, kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlette yüzde 29,6, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 27,8 oldu.
Ar-Ge personelinin yüzde 31,0’ı doktora veya eşdeğeri eğitim seviyesine sahip
Ar-Ge personeli öğrenim durumuna göre incelendiğinde, Ar-Ge personelinin yüzde 38,3’ünün lisans eğitim düzeyine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla yüzde 31,0 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 21,4 ile yüksek lisans, yüzde 4,9 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 4,4 ile lise ve altı kategorileri takip etti. TZE cinsinden Ar-Ge personelinin eğitim durumuna göre dağılımı ise sırasıyla şu şekilde; yüzde 47,4 ile lisans, yüzde21,9 ile doktora veya eşdeğeri, yüzde 19,8 ile yüksek lisans, yüzde 5,8 ile meslek yüksekokulu ve yüzde 5,1 ile lise ve altı eğitim düzeyi şeklinde oldu.
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzeye göre 2023 yılında Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 29,7’sini gerçekleştiren TR51 (Ankara) iken, bunu yüzde 28,9 ile TR10 (İstanbul) ve yüzde 10,6 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti. Toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 31,7’si TR10 (İstanbul), yüzde 19,4’ü TR51 (Ankara) ve yüzde 8,1’i TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde istihdam edildi.
Mali ve mali olmayan şirketlerde Ar-Ge harcamasının yüzde 53,2’si Ar-Ge merkezlerinde yapıldı
Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2023 yılında gerçekleştirilen 245 milyar 966 milyon TL Ar-Ge harcamasının yüzde 53,2’si Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge harcamasının yüzde 88,3’ü, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olan girişimler tarafından yapıldı.
