Eğitim, ekonomik rekabet, sivil özgürlükler, yaşam kalitesi ve insani gelişim gibi birçok uluslararası değerlendirmede lider konumda olan Finlandiya, 2015 yılında Beşeri Sermaye Raporu ve Basın Özgürlüğü Endeksi’nde birinci sırada yer aldı. Dünyadaki genç nüfusun büyük bir bölümünün yaşama hayali kurduğu Finlandiya, Kırılgan Ülkeler Endeksi’nde 2011-2016 yılları arasında art arda en sağlam ülke, Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’nda da en eşit ikinci ülke oldu. Ülke ayrıca 2018, 2019 ve 2020 yıllarında da Dünya Mutluluk Raporu’nda zirvede yer aldı.
Finlandiya için enlerin ülkesi demek çok da abartı bir tabir olmayacaktır. Dünya genç nüfusunun büyük bir bölümü karlar altında aylarını geçiren bu ülkede yaşamak istiyor. Dünyanın en mutlu ülkesi olmanın yanında insana, doğaya, ekonomiye, eğitime yani aklınıza gelen her şeye hak ettiği değeri veriyor. Ülkedeki her şey belli bir çerçeve içinde ve akışında ilerliyor. Sahip olduğu doğa harikası gölleri, ekonomisinin can damarı olan ormanları, kuzey ışıkları ülkeyi gerçek bir cazibe merkezine dönüştürüyor.
Kuzey Avrupa’daki bir İskandinav ülkesi olan Finlandiya, doğuda Rusya, kuzeyde Norveç ve batıda İsveç ile komşu. Dünyanın en mutlu ülkesi olarak gösterilen Finlandiya’nın batıda Botniya, güneyde ise Finlandiya körfezlerine kıyısı bulunuyor. 338 bin 455 kilometrekare yüz ölçümüne ve 5,5 milyon nüfusa sahip olan Finlandiya’da iklim özellikleri enleme göre değişkenlik gösteriyor. Ülkenin güneyinde nemli karasal iklim hakimken, kuzeyde kutup altı iklim görülüyor. 2012 Dünya Tasarım Başkenti seçilen Helsinki ülkenin hem en büyük şehri hem de başkenti.
Komşuları ile ilişkilerini başarılı bir şekilde sürdürüyor
Bin göller olarak adlandırılan Finlandiya’da yaklaşık 188 bin göl bulunuyor, bu sayı ile Finlandiya dünyada en çok göle sahip ülke konumunda. Dünyanın en temiz suyu da yine Finlandiya’da çıkıyor. Sınır komşuları İsveç ve Rusya’nın etkisinde kalmış olmalarına rağmen Finler, dillerinin ve kültürlerinin İskandinav ve İslav halklarından farklı olmasının da katkısıyla, ulusal kimliklerini korumayı başarmışlar. Günümüzde Rusya’yla iyi ilişkilerini sürdüren Finlandiya, İskandinavya’daki komşuları ve Orta Avrupa’yla da iktisadi ve kültürel ilişkilerini başarılı bir şekilde sürdürüyor.
1906’da kadınlara oy hakkı veren ilk ülke
13. yüzyıl sonlarından itibaren Kuzey Haçlı Seferleri’nin bir sonucu olarak İsveç’in egemenliği altına giren Finlandiya, 1809’daki Finlandiya Savaşı’nın ardından Finlandiya Büyük Prensliği adı altında Rusya’ya bağlı özerk bir yönetim haline geldi. Finlandiya, Rusya’nın bir parçası olduğu dönemde, Fince dili, Finlandiya kültürü ve ekonomisi büyük bir gelişim gösterdi. Finlandiya 1865 tarihinde kendi para birimi olan Markka’yı kullanmaya başladı. Dil anlamında da önemli gelişmelerin yaşandığı süreçte, 1863’te Fince idari işlerde yerini aldı ve 1892 tarihinde de eşit resmi dil olarak kabul edildi. Rusya’nın 1905 yılında Japonya’ya yenilmesinin ardından, 1906’da tek meclisli parlamento kuruldu. Böylece bağımsız Finlandiya yolunda önemli bir adım daha atıldı. Finlandiya, ayrıca 1906 yılında kadınlara oy hakkı veren ilk ülke oldu. 20. yüzyılın başında Rusya, Finlandiya’nın özerkliğini kısıtlamaya başladı ancak Finler buna razı olmadılar.
Tarım ülkesinden sanayileşmeye
II. Dünya Savaşı sırasında Kış Savaşı ve Devam Savaşı’nda Sovyetler Birliği’ne, Laponya Savaşı’nda ise Nazi Almanyasına karşı savaşan Finlandiya savaşların ardından topraklarının bir bölümünü kaybetmiş olmasına rağmen, bağımsızlığını korudu. Finlandiya, 50’li yıllara kadar karşımıza bir tarım ülkesi olarak çıksa da II. Dünya Savaşı sonrasında hızlı bir sanayileşme süreci yaşayarak gelişti. Sanayileşmenin artmasıyla beraber, Finlandiya, farklı ülkelere sanayi ürünleri satmaya başladı. Ülke özellikle kağıt ve orman sanayisi ürünlerini ihraç etti. Bunun yanı sıra İsveç modelini örnek alan ülke, refah bir devlet inşa etti. Böylece, refah tabana yayıldı ve ülke yüksek bir, kişi başı gelirine sahip oldu.
1955’te Birleşmiş Milletlere katılarak, tarafsızlık politikası ilan eden Finlandiya, 1969’da OECD’ye, 1994’te NATO’nun Barış İçin Ortaklık programına, 1995’te Avrupa Birliği’ne, 1997’de Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi’ne ve 1999’da Euro bölgesine girdi.
6 eyalet, 20 bölge ve 416 belediyeden oluşuyor
Parlamenter cumhuriyet yapısı ile yönetilen Finlandiya’da cumhurbaşkanı iki turlu seçimlerle altı yıllığına seçiliyor. Cumhurbaşkanının siyasi yetkileri 2000 yılında kabul edilen yeni anayasa ile azaltıldı. Devlet Konseyi olarak adlandırılan hükümet, başbakan dahil 20 bakandan oluşuyor. Parlamento ise dört yıl süreyle görev yapan 200 milletvekilinden meydana geliyor. Finlandiya, idari olarak altı eyalet, 20 bölge ve 416 belediyeden oluşuyor. Eyalet yönetiminin başında cumhurbaşkanınca atanan valiler yer alıyor. Ülke nüfusunun sadece yüzde 5.6’sının ana dili İsveççe olmakla birlikte, Fincenin yanında İsveççe de eşit statüde resmi dil olarak kabul ediliyor. altı eyaletten birisi olan, Finlandiya ile İsveç arasında yer alan ve halkı İsveç asıllılardan oluşan Aland Adaları, 1920 yılından bu yana özerk konumda.
Türkiye – Finlandiya ikili ilişkileri
Dışişleri Bakanlığı resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre; Türkiye’nin Finlandiya’yla ikili ticaret hacmi 2019 yılında 1,246 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bunun 335 milyon dolarını ihracat, 911 milyon doları ise ithalat olarak kayıtlara geçti. Finlandiya’ya ihracatımızın ana kalemlerini otomobiller, kara taşıtları için parçalar, karo, küpler vb. eşya, televizyon alıcıları ile ev tekstil ürünleri oluşturuyor. Bu ülkeden ithalatımızın başlıca kalemleri ise sodalı ve sülfatlı odun hamuru, kaolin, inorganik madde sıvanmış kağıtlar ve alaşımlı çeliklerden yassı hadde mamulü. 2002-2019 yılları arasında; Finlandiya’da 366 milyon dolarlık Türk yatırımı gerçekleşirken, aynı yıllar arasında Türkiye’deki Fin yatırımları ise 66 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye ve Finlandiya 2010 yılında BM’nin barış sağlama yönündeki etkinlik ve kapasitesinin artırılması amacıyla oluşturulan “Barış İçin Arabuluculuk” girişimine öncülük ederek, BM çerçevesinde bu konudaki tek forum olan Arabuluculuk Dostları Grubunu (ADG) oluşturdular. ADG’nin halihazırda 52 ülke ve BM dahil 8 uluslararası/bölgesel kuruluş olmak üzere toplam 60 üyesi bulunuyor.
Finlandiya’da yer alan göller ülkede her alanda etkisini gösteriyor
Finlandiya’nın iklimini etkileyen birincil sebep; bulunduğu enlem. Kuzey’de bulunuşu sebebiyle Finlandiya’da en uzun mevsim kış. Yalnızca ülkenin güney kıyısında yaz kış kadar uzun yaşanıyor. Finlandiya bulunduğu kuzey enlemlerinin etkisi ile yılın neredeyse tamamını buzul altında geçiren toprak ve bitki türlerine sahip. Finlandiya coğrafyası, Kuzey Kutbuna olan yakın konumu nedeniyle, Kuzey Kutbu’ndan gelen soğuk hava dalgaları ve kar yağışlarının etkisi altında kalıyor. Kuzey Kutbu etkisi ile Finlandiya iklimi daha soğuk bir hal alıyor. Finlandiya’nın Kuzey Kutbu etkilerinden en az etkilenen kesimlerinde dahi sıcaklıklarda üç ila altı derecelik düşüşler yaşanabiliyor. Bulunduğu sulak arazi nedeniyle yıl boyunca nemli ve yağış alan bir ülke olan Finlandiya’da yer alan göller ülkede yetişen bitki türünden, ülkenin iklimine kadar her alanda etkisini gösteriyor. Ülkede bulunan göllerin etkisiyle Finlandiya fazla podzullu orman toprağı adı verilen nemli toprağa sahip.
Lapland bölgesinde kuzey ışıkları
Finlandiya’da Norveç, İsveç, İzlanda ve Kanada’nın kuzey bölgelerinde de görülebilen kuzey ışıklarını görmek mümkün. Finlandiya’da kuzey ışıkları doğasıyla ünlü Lapland bölgesinde görülebiliyor. Kuzey ışıkları iki ekinoks arası görülüyor ve ekimden martta kadar devam ediyor. Kuzey ışıklarını özellikle aralık ve şubat ayları arasında görme olasılığı çok daha yüksek. Sanılanın aksine kuzey ışıkları her an görülmüyor. Bu eşsiz doğa olayına şahit olmak için özellikle şehir ışıklarından olabildiğince uzak bir lokasyonu tercih etmeniz gerekiyor. Bazen beş dakika, bazen de tüm gece ortaya çıkan kuzey ışıklarının dansına şahit olmak için elbette biraz da şansa ihtiyaç var.
Dünyada en çok ağaçlandırılan ülke
Finlandiya dünyanın en çok ağaçlandırılmış ülkelerinden biri. Avrupa’da ise ağaçlandırma konusunda ise ilk sırada yer alıyor. Ülke yüzölçümünün yüzde 71.6’sı ormanlarla kaplı. Bunu yüzde 61,8 ile Japonya, yüzde 56 ile İsveç takip ediyor. Nordik ülkeler arasında Finlandiya, 4.6 hektarla yerleşik halk başına en fazla orman düşen ülke konumunda. Bu oran İsveç için 2.9 hektar, Norveç için 1.6 hektar ve Danimarka için yalnızca 0,08 hektar. 26.3 milyon hektar olan Finlandiya ormanlarının, 20.3 milyon hektarı ormancılık açısından iyi orman alanı olarak değerlendiriliyor. Toplam orman alanının 9.1 hektarlık kısmını bataklık alanların kapladığı Finlandiya’da 4.9 milyon hektarlık alan kurutulmuş durumda.
Şirketler ürünlerinde yalnızca yasal olarak elde edilmiş odun kullanıyorlar
Ahşap yoğunluğu her yıl artan Fin ormanlarında uzun yıllardır kalan ağaçların yıllık büyümesi kesilen ağaçların miktarının üzerinde. Fin ormanlarının yaklaşık 2,4 milyar metreküp ahşap içerdiği biliniyor. Finlandiya, korunan ve ormancılığa yönelik kullanımı kısıtlanan 2,7 milyon hektar ormana sahip, başka bir deyişle, tüm orman alanlarının yüzde 12’si mutlak bir şekilde kesim sahalarının dışında tutuluyor. Bu ormanlık alanların büyük bir bölümü kuzey Finlandiya’da yer alıyor. Güney Finlandiya’da da yarım milyon hektarlık benzer ormanlar bulunuyor. Ulusal parklar ve doğa parkları, koruma alanı ağının esas kısmını oluşturuyor. Ormanlık alanların sürdürülebilir şekilde kullanılmasına büyük önem verilen Finlandiya’da orman endüstri şirketleri ürünlerinde yalnızca yasal olarak elde edilmiş odun kullanıyorlar. Şirketler odunun kaynağını biliyorlar. Ülkede hammaddenin kaynağını bilmek ormanların sürdürülebilir kullanımı için bir ön gereksinim.
Sınavsız, herkese eşit eğitim sistemi
Eğitime büyük önem veren Finler, bu alanda da kendilerini birçok ülkeye göre çok ileri taşımış durumdalar. Finlandiya’da eğitim hakkı herkes için eşit olarak sağlanıyor. Tüm eğitim giderlerinin devlet tarafından karşılandığı ülkede ailenin ekonomik gelirinin çocukların eğitim alma fırsatlarında farklılık yaratmasına izin verilmiyor. Dokuz yıllık zorunlu eğitim döneminde öğrenciler ana dil, sağlık eğitimi, ahlak eğitimi, sosyal bilimler, matematik, fizik, kimya, biyoloji, coğrafya, tarih, beden eğitimi, müzik, görsel sanatlar, el sanatları, ev ekonomisi ve rehberlik alanlardaki dersleri görüyorlar. Ancak her çocuğun her desten başarılı olması beklenmiyor. Bunun yerine öğrenciler kendi ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda eğitim programlarını oluşturuyorlar. Öğretmenler öğrencileri bilmedikleri ve ilgi duymadıkları bir konu hakkında fikir sahibi olmaya zorlamak yerine, öğrencilere kendi yeteneklerini keşfettirerek ilgi duydukları alanda kendilerini geliştirmeye teşvik ediyorlar. Finlandiya’da öğrencilere eğitim hayatlarının ilk altı yılında not verilmiyor. Öğrencilerin başarıları, gösterdikleri olumlu davranışlar ve yetenekleri doğrultusunda belirleniyor. Fin eğitim anlayışında sınavların öğrencilerin öğrenme heyecanını azalttığı ve strese neden olduğu düşünülüyor.
Orman endüstrisi ekonominin en önemli parçası
Finlandiya’da hizmet sektörü, net payla en büyük işveren konumunda. Bunun yanı sıra ülkede üretilen kağıt makineleri, asansörler ve diğer sermaye mallarının montajı ve bakımı gibi hizmetler önemli ölçüde ihraç ediliyor. Finlandiya ekonomisinin en önemli rol sahibi ihraç malları. Yenilenebilir ham maddeleri kullanan orman endüstrisi, Finlandiya’daki en önemli sektör olmaya devam ediyor. Kağıda ek olarak orman endüstrisi, fosil yakıtların yerini alması amaçlanan ahşap esaslı yakıtlar gibi yeni tür ürünler üretiyor. Temiz su arıtma konusunda oldukça başarılı olan Finler kimya endüstrisinde ve elektronik ve yazılım sektörlerinde de çok iyiler. Kışların soğuk ve endüstrinin yoğun olması nedeniyle Finlandiya’da enerji tüketimi oldukça yüksek. Ülkede petrol ve doğal gaz gibi ithal edilen enerji kaynaklarına ek olarak enerji için yüksek oranda odun kullanımı söz konusu. Ana elektrik kaynağı nükleer enerji ve hidroelektrik santraller olan Finlandiya’da odun en önemli yenilenebilir enerji kaynağı. Ülkede rüzgar ve güneş enerjisi küçük ancak artan bir role sahip.
Kar otelde kalabilir, dünyanın en güzel şehirlerinden birini gezebilirsiniz
Finlandiya’ya gittiğiniz gezilecek yer listesinin en başına ülkenin başkenti Helsinki’yi koymalısınız. Neoklasik bir tarzda inşa edilen kent merkezi geniş, göz alıcı sokaklara, bulvarlara ve çok sayıda parka sahip. Finlandiya Lakeland’ın kalbinde küçük bir şehir olan Savonlinna Finlandiya’da görülmeye değer olan büyüleyici, tarihi bir destinasyon. Saimma Gölü’nün ortasında bir dizi adada bulunan bölgenin en büyük cazibesi kuşkusuz 15. yüzyılda inşa edilmiş olan Olavinlinna ya da Aziz Olaf Kalesi. Yılın büyük bir bölümünü karla altında geçiren Finlandiya’nın bir kar kalesine sahip olması oldukça normal. Kemi’de bulunan kale her yıl baştan inşa edildiği için yıldan yıla farklılık gösterebiliyor. Dilerseniz kar otelde kalarak farklı bir tecrübe yaşayabilirsiniz.
Fin mutfağının ana malzemesi çavdar
Avrupa kıtasının yemekleriyle bölge halkının yöresel yemeklerinin birleşiminden oluşan Fin mutfağının en ayrılmaz parçası geleneksel bir malzeme olan çavdar. Hamur işlerinin çok büyük bir bölümü çavdar unundan yapılıyor. Finlandiya’da öncelikle geleneksel bir lezzet olan piirakkayı denemelisiniz. Av etlerinin sıklıkla kullanıldığı Finlandiya’nın diğer tadılması gereken lezzetleri ise şöyle; kalakukko, makkara, korvapuusti, ringa ve somon balığı.
AİM sektörü için 40 milyon dolarlık potansiyel pazar
Her geçen gün ihracat yaptığı coğrafyayı genişleten Türk AİM sektörü için Finlandiya önemli bir pazar konumunda. Ancak geçtiğimiz yıl bu potansiyelden yararlanılamadı. Finlandiya’ya ait ithalat verilerine bakıldığında, 2020 yılı içinde Finlandiya’nın Türkiye’den hiç ağaç işleme makine ithalatı yapmadığı görüldü. 2020’de toplam 38 milyon 888 bin dolarlık AİM ithalatı gerçekleştiren Finlandiya, Türk üreticiler için potansiyel bir pazar olma özelliği taşıyor.
Finlandiya geçtiğimiz yıl 11 milyon 526 bin dolar ile en fazla testere makineleri ihracatı gerçekleştirdi. Söz konusu yılda Türkiye ise diğerleri grubuna ait makine ihracatından sonra en fazla testere makinelerinin ihracatını gerçekleştirdi. Özellikle bu makine grubu üreticileri için Finlandiya önümüzdeki yıllarda yeni ticari iş birliklerinin kolaylıkla yapılacağı bir ülke.
Finlandiya AİM ithalatı kapsamında 2020 yılında testere makinelerinden sonra en fazla ithalatı 7 milyon 233 bin dolar ile çeşitli makine işlemlerini bu işlemler arasında alet değiştirmeden yapan makine grubunda gerçekleştirdi. Üçüncü sırada ise 4 milyon 559 bin dolar ile bükme veya birleştirme makineleri ihracatı yer aldı.
