Kuzey Avrupa’da yer alan ve İskandinav Yarımadası’nın batısında kalan, kıyıları binlerce nefes kesen fiyortlarla çizili olan Norveç Krallığı, Avrupa ortalamasının çok üzerinde olan yaşam standartları ve ekonomik gelişmişliğiyle rüya ülkelerden biri olarak karşımızda duruyor.
Finlandiya, İsveç ve Rusya ile komşu olan Norveç’in batıda Atlas Okyanusu’nun bir uzantısı olan Norveç Denizi’ne kıyısı bulunuyor. Görkemli dağlarının, etkileyici mimarisinin, nefes kesen doğasının ve fiyortlarının sunduğu muhteşem manzaranın yanı sıra, Norveç yaşam standartları açısından çok iyi bir örnek.
Zenginliğiyle göz dolduran ülke, son yılların gözde göç merkezlerinden biri. Bu zenginliğin ardında kuşkusuz ülke kıyılarındaki petrol rezervleri ile dünya balıkçılık sektörünün öncüsü konumunda olması yatıyor. Son yıllarda ülke politikasında radikal bir değişikliğe gidilerek, ülke petrolünden elde edilen gelirlerin büyük bir kısmının gelecek kuşaklar için bir birikim fonunda toplanılmasına karar verildi.
Kuzey Avrupa’nın en kuzey kısmını oluşturan İskandinav Yarımadası’nın en kuzey ülkesi olan, Schengen bölgesi içerisinde yer alan ülkenin nüfusu 5,4 milyon civarında. 385,207 kilometre kare alana yayılmış olan Norveç’in topraklarının yaklaşık yüzde 30’u kuzey kutup dairesi içinde kalıyor. Norveç’in orta bölümünde son derece verimli topraklara sahip yüzlerce fiyort bulunuyor. Finlandiya ile 729, İsveç ile bin 619, Rusya ile 167 kilometre sınırı bulunuyor. Norveç aynı zamanda 21 bin 925 kilometrelik çok uzun sahil şeridi ile dikkat çekiyor.
Bölgede kıyı boyunca ılıman iklim görülüyor ve Kuzey Atlas akımının etkisiyle sıcaklık değişiklikleri ortaya çıkıyor. Arazi çoğunlukla buzlu, yüksek platolar ve dik dağların arasında verimli vadiler bulunuyor.
Kökenlere yolculuk
Norveç’in resmi adı Bokmål yazı geleneğine göre Kongeriket Norge, Nynorsk yazı geleneğine göre ise Kongeriket Noreg. Ülkenin adının iki farklı yazılış şeklinin olması zaman zaman tartışmalara neden olsa da özellikle para, pul ve pasaport gibi resmi evraklarda 1980’lere kadar Norge adının yaygın olarak kullanıldığı görülüyor. 80’lerden sonra ise her iki yazılış şekli de bir arada kullanılmaya başlandı. Yaygın görüşe göre ise ülkenin adı Norveç Denizi’ne verilen kuzeye doğru deniz yolu anlamındaki norovegr’den geliyor.
Vikinglere uzanan bir tarih
Dizilere ve filmlere konu olan Vikingler, 8-11’inci yüzyıllar arasında Norveç’te hüküm süren bir kavim. Savaşçı bir ulus olarak tanınan Vikingler, yaşadıkları dönemde batıda Büyük Britanya, İzlanda, Grönland ve hatta Kuzey Amerika’ya kadar ulaşarak sömürgeler kuracak kadar güçlendiler. Hıristiyan misyonerler Norveç’te Hıristiyanlığı yaymaya başladıklarında 1000 yılı civarıydı. Norveç Kralı 1’inci Haakon’un Hıristiyanlığı kabul etmesinin ardından 995 yılında 1’inci Olaf, Norveç’teki ilk Hıristiyan kilisesini kurdu ve kiliseyi devletin eğitimli çalışanları olan ve yörelerde örgütlü bir kolu haline getirdi. 1030 yılında Danimarkalılar Norveç’i ellerine geçirdiler ve Norveç, Danimarka Kralı Knud’un kurduğu Kuzey Denizi İmparatorluğu’nun bir parçası haline geldi.
Norveç Kralı 6’ıncı Haakon, Danimarka Kralı 4’üncü Valdemar’ın kızı 1’inci Margrete’le evlenerek, 1363 yılında iki ülkeyi bir bayrak altında birleştirdi. Çiftin evliliğinden doğan Olaf’ın 1387 yılında erken yaşta ölmesi üzerine 1’inci Margrete tahta çıtı ve Margrete’in yönetimi altında 1397 yılında İsveç, Norveç, Danimarka ve sömürgeleri (Faroe Adaları, İzlanda, Grönland ve Finlandiya) birleşerek Kalmar Birliği adı altında büyük bir İskandinav İmparatorluğu haline geldi. Norveç, 1521 yılında İsveç Kalmar Birliği’nden ayrıldı. Danimarka ve Norveç 1821 yılına kadar Danimarka-Norveç adı altında birlikte hareket etmeye devam ettiler.
19. yüzyılın başlarında Norveç, Napolyon Savaşları’yla temelinden sarsıldı. Fransa savaşı kaybedince Danimarka 1814 yılında imzaladığı Kiel Antlaşması ile savaşı kazanan tarafın üyesi İsveç’e Norveç’i bırakmak zorunda kaldı. Norveçliler İsveç yönetimini istemedi ve bir temsilciler meclisi 1814’te Norveç anayasasını kabul etti. Günümüzde, Norveç Kralı ülkenin Devlet Başkanı konumunda ve devlette güç, üç kurum arasında dağıtıldı: Storting (yasama gücü), Hükümet (yürütme gücü) ve mahkemeler (yargı gücü). Devlette ayrıca, il ve belediye düzeyinde coğrafi dağılım söz konusu. Norveç’te genel seçimler her 4 yılda bir yapılıyor. Ülkenin dış politikasında yer eden önemli konular, iklim değişikliği, yenilenebilir enerji ve güvenlik, silahsızlanma, kalkınma yardımı ve barış için arabuluculuk yer alıyor.
Günümüzde Norveç, Birleşmiş Milletler raporlarına göre yaşam standartları bakımından dünyanın en ileri ülkelerinden biri.
Petrol ve doğalgaz ekonominin kalbinde
Avrupa’da kişi başına düşen gelirin en yüksek olduğu ülkelerden biri olan Norveç ekonomisi balıkçılık, petrol ve turizmden oluşuyor. 2017 yılı itibarıyla 191 ülke arasında dünyanın 29’uncu büyük ekonomisi olan Norveç geniş petrol, doğalgaz, mineral, kereste, su ürünleri ve su rezervine sahip. Norveç’in GSYH’si 2019 yılında 417 milyar dolar olarak gerçekleşti. Norveç ekonomisinin temelini hizmet sektörleri oluşturuyor. Tahminlere göre Norveç, en az 50 yıllık petrol ve 100 yıllık doğalgaz rezervine sahip.
Son 40 yıldan bu yana Norveç ekonomisinde petrol ve doğalgaz üretim ve dış ticareti son derece önemli. Petrol ve doğal gaz, GSYH’nin yaklaşık yüzde 25’ini oluşturuyor ve üretilen petrolün büyük bölümü de ihraç ediliyor. Norveç bu değerlerle dünyanın 4’üncü en büyük petrol ihracatçısı konumunda. 2017 yılında petrol ve mamulleri dış ticaret dengesinde 54,5 milyar dolar fazla verdi. Ülkenin toplam petrol mamulleri ihracatı 61,7 milyar dolarken, petrol grubu ürünler 2015 yılında ihracatın yüzde 58’ini oluşturdu. Norveç aynı zamanda dünyanın 7’inci doğalgaz üreticisi.
Türkiye ve Norveç arasındaki ticari ilişkiler, 1945 tarihinde imzalanan serbest dövizle ödeme esasına dayalı ticaret anlaşmasıyla başladı. 1978’de de ticari, ekonomik, sınai ve teknik iş birliği anlaşması imzalandı. Daha sonra çeşitli zamanlarda Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) toplantıları yapıldı. İki ülke arasında gemicilikten orman sanayisine, mühendislikten turizme, elektronikten madenciliğe, gıda sanayisinden balıkçılığa kadar pek çok alanda iş birliği yapılması anlaşmalarla kararlaştırıldı.
AB’yi istemiyor
Avrupa Birliği’nin tüm ısrarlarına rağmen birliğe girmeyi istemeyen Norveç İsviçre, İzlanda ve Lihtenştayn ile birlikte EFTA (Avrupa Serbest Dolaşım Örgütü) üyesi ve bu örgütü terk edip AB’ye katılmayı tercih etmiyor.
Birleşmiş Milletler, NATO ve Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden olan Norveç, coğrafi konumu itibarıyla Kuzey Kutbu’nda Rusya ile ABD arasında yaşanabilecek olası gerginlikler bağlamında dengeleyici role sahip. Pek çok Avrupa ülkesinde olduğu gibi Norveç’in de en önemli gelecek gündemlerinin başında gittikçe azalan ve yaşlanan nüfus sorunu gelmektedir. Ülkede suç oranları oldukça düşük ve dünyanın en güvenli ülkelerinden biri.
Kuzey Işıkları’nın Büyüleyici Etkisi
Ülkenin en çok merak edilen ve ziyaret edilen şehirleri Oslo, Bryggen, Leknes, Lavangen, Bergen ve Trondheim. Nemli ve ılıman okyanus ikliminin hakim olduğu Norveç, çok soğuk kışlarıyla da bilinir. Yerel saat, Türkiye saatine göre 1 saat geride. Kış günlerinin büyük bir kısmı karanlık olarak geçtiği Norveç’te, kutupların manyetik alanının ve güneşin etkileşimi sonucu ortaya çıkan ve dünyanın en etkileyici doğa fenomenlerinden biri olan Kuzey Işıkları’nı izlemek unutulmaz bir deneyim olacak. Kış turizmi son derece geliştiği Norveç, kayak turizminin başlangıç noktası kabul ediliyor ve buzdan ev ve oteller her yıl milyonlarca turisti kendine çekiyor.
Sakin insanların ülkesi
Halkının en temel özelliği, içinde yaşadıkları iklimden ve refah seviyesinden kaynaklanan rahatlıkları ve sakinlikleri olan Norveç’te bireysel yaşam ön planda. İngilizcenin anadil kadar etkili olduğu ülke, dünyada kişi başına en fazla kitap satın alınan ülke konumunda. Başkent Oslo, dünyanın en pahalı şehirlerinden biridir. Ülkede para birimi olarak Norveç Kronu kullanılıyor.
Pastoral bir gezi planı
Korkusuz denizciler olarak tanınan Vikinglerin ve Ren Geyiği avcılarının anavatanı Norveç yılın 6 ayını gündüz, 6 ayını gece şeklinde geçiriyor. Bu süre ülkenin kuzeyinde 2 ay gece, 2 ay gündüz biçiminde yaşanıyor. Doğası ile eşsiz bir huzur ortamı sağlamasının yanında, Norveç geniş yeşil alanları, nehirleri, fiyortları ile dikkat çekiyor. Norveç’te tarihsel geleneğin büyük kısmını oluşturan Vikinglere ait gemilerin sergilendiği açık hava müzesi, ziyaret edilmesi gereken yerlerin başında geliyor. Norveç’in en eski şehri olan Tonsberg’te 1888 yapımı Slotts Fjell Tarnet (Kale Dağı Kulesi) şehrin önemli simgelerinden.
Ülkenin kuzeyindeki Lofoten Adaları, doğal güzellikleriyle en değerli turistik bölgeler arasında anılıyor. Ayrıca Vigeland ve Frogner Parkları, Flam Dağ Treni, Karl Johans Gate Caddesi, manzara eşliğinde kayakla atlama merkezi de olan Holmenkollen Tepesi, Rönesans şatosu olarak da bilinen Akershus Kalesi, Oslo Limanı, 24,5 kilometre uzunluğuyla dünyada eşi benzeri olmayan, başkent Oslo ile ikinci büyük kenti olan Bergen’i birbirine bağlayan tünel ve tabii ki büyüleyici Kuzey Işıkları (Aurora Borealis) ile Norveç gerçek bir rüyalar ülkesi. Kuzey Işıkları için Bergen’den hareketle her gün turlar düzenleniyor. Yılda yalnızca iki defa net bir biçimde izlenebilen bu doğa fenomeninin ilki Mart-Nisan ayları arasında, ikincisi ise Eylül-Ekim ayları arasında gerçekleşiyor. Ayrıca Laponyalılar’ın burada yetiştirdiği Ren geyiklerini de görebilirsiniz.
Temel besin balık
Norveç mutfağının merkezinde deniz ürünleri var ve temel besin de balık. Ülkenin en popüler yemeği somon füme. Norveçlilerin sadece balık tükettiğini düşünmeyin. Ülkede balık etinin dışında geyik, kuzu ve ördek eti de sıkça tüketiliyor. Ayrıca, sütlü kahverengi peyniri, dana etinden yapılma köftesi ve havyarları ile Norveç, ziyaretçilerine yeme içme konusunda farklı lezzetler sunuyor. Meşhur somon balığı, tavuklu ve hindili ciğer ezmesi tadılması gereken lezzetlerden ve ayrıca sokaklarda haşlanmış karidesleri de tadabilirsiniz.
Dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Norveç’te, alışveriş için pek çok özel seçenek bulunuyor. Grönland ve Karl Johans Gate üzerinde ya da ara sokaklarında alışveriş yaparken kaybolabilirsiniz. Ayrıca hafta sonları Vigeland Park yakınlarında, Vestkanttorget’te çok çeşitli ve ucuz pazarlar kuruluyor.
60 milyon dolarlık bir potansiyel pazar
Norveç, 2019’da ağaç işleme makineleri sektöründe toplamda 62 milyon 438 bin dolar ihracat gerçekleştirdi. Türkiye’nin bu alanda 2019’da toplam ihracatı ise 98 milyon 17 bin dolardı. Türkiye’nin Norveç’e halihazırda ağaç işleme makineleri sektöründe ihracatı bulunmuyor. Bununla birlikte, Türkiye-Norveç arasındaki potansiyel ticaret hacmi 2019 rakamlarına göre 62 milyon 435 bin dolar. Bu durum, iki ülke arasındaki ticaretin gelişmeye açık olduğunu ve Norveç’in potansiyel bir Pazar olarak karşımızda durduğunu gösteriyor. Yeni hedef pazarlar arayan sektör ihracatçıları için bu ülke oldukça uygun.