Sayılara olan tutkusu sayesinde okulda yaşıtlarından çok daha ileri sınıfta olan Amerikalı ünlü matematik dâhisi, ‘bilgisayar kadın’ Katherine Johnson, NASA’nın Ay’a ayak basmasını sağlayan hikayesiyle, insanlara tutkularının peşinden gitmeyi öğütlüyor.

Tutku, insanı başarıya götüren en önemli faktörlerin başında geliyor. 20’inci yüzyılın başlarında siyahi bir kadın olarak Amerika’da dünyaya gelen ünlü matematikçi Katherine Johnson’ın sayılara olan tutkusu, onu tarihe Ay’a ilk ayak bastıran kadın olarak kazıdı. Liseyi 14, üniversiteyi 18 yaşında bitiren dahi matematikçi, uzaya giden ilk ABD’li astronot olan Alan Shepard’ın uzay mekiğinin yörüngesini bir bilgisayar gibi hesapladı. Katherine Coleman Goble Johnson, NASA’nın bir çalışanı olarak yörünge mekaniği hesaplamalarının ilk ve sonraki ABD mürettebatı uzay projelerinin başarısı için kritik öneme sahipti.

Sıra dışı bir hayatı olan Katherine Johnson 1918’de White Sulpher Springs, Batı Virginia’da doğdu. Okulda yaşıtlarından çok daha ileri bir sınıfta olan ve sayılara olan hayranlığı 10 yaşındayken ortaya çıkan Johnson, aynı yaşta liseye başladı. Babası Joshua, kızının sahip olduğu potansiyeli gördü ve kızının West Virginia Enstitüsü’nde eğitim alması için buraya taşındı. Katherine 14 yaşında liseden, 18 yaşında da üniversiteden mezun oldu.

Lisansüstü eğitim alan 3 siyahiden biri

Matematikte üstün başarı gösterdiği yüksek okuldan 1937’de onur derecesi ile mezun oldu, sonrasında Virginia’da siyahilere öğretim veren bir devlet okulunda işe başladı. Batı Virginia, sonunda okullardaki ayrıma sessiz sedasız bir son vermeye karar verdiğinde, bölgedeki lisans üstü eğitim kurumlarına geçiş yapan 3 siyahi öğrenciden biriydi. Batı Virginia Üniversitesi’ndeki matematik lisans üstü eğitim programına kayıt yaptırdı.

NACA siyahi kadınlar arıyordu ve…

1952’de bir akrabası, Dorothy Vaugn tarafından yönetilen Ulusal Havacılık Danışma Komitesi (NACA) Langley Laboratuvarı’nda, tamamen siyahilerin çalıştığı Batı Bölgesi Hesaplama birimine eleman arandığından bahsetti. İkinci Dünya Savaşı sırasında NACA, Afrika kökenli Amerikalı kadınları da bu bilgisayar işinde istihdam etmeye başladı. Savaş bittikten sonra, NACA bu çalışanlarından o kadar memnundu ki diğer kurumların aksine kadın bilgisayarcıları istihdam etmeye devam etti.

NACA, 1935’te rüzgâr tüneli testlerinin sonuçlarını ölçmek ve hesaplamak için kadınları işe almaya başladı. Burada çalışan kadınlar, bugün bilinen bilgisayarların yaptığı işleri yapıyorlardı.

1953 yılına gelindiğinde uzay araştırmalarına olan ilginin artması ve Langley Araştırma Merkezi’nin kurulmasıyla Johnson, olağanüstü matematik becerilerini gösterebileceği bir yer buldu. Johnson, uzaya giden ilk ABD’li astronot olan Alan Shepard’ın uzay mekiğinin yörüngesini bir bilgisayar gibi hesapladı.

1957’de Sovyetlerin Sputnik uydusunu uzaya göndermesinden kısa bir süre sonra NACA, isim değiştirerek NASA oldu: Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi. NASA’nın elektronik bilgisayarları kullanmaya başlamasına rağmen, 1962’de Friendship 7 ismiyle göreve çıkacak olan astronot John Glenn, yeni elektronik bilgisayarlar tarafından yapılan yörünge hesaplamalarının Katherine Johnson tarafından yeniden hesaplanarak kontrol edilmesini istedi.

Apollo’yu aya indirdi

Johnson 1986’ya kadar NASA’da çalıştı ve matematik yeteneklerini elektronik bilgisayar becerileri ile birleştirdi. Johnson’ın hesaplamaları, ABD’nin uzay yolculuğu ile ilgili ilk adımları atarken, Apollo Uzay Gemisi’nin Ay’a iniş programının başarısında önemli rol oynadı. 1960’da tarihe, Uçuş Araştırma Birimi’nde ismi bir araştırma raporuna yazılan ilk kadın olarak geçti. Ted Skopinski ile eş-yazar olarak yazdığı bu raporda Kathrine, uzay aracının nereye ineceğini açıklayan yörünge uzay uçuşuna ait denklemleri tarif etmişti. Katherine’in hesaplamaları, 1969 Apollo 11 uçuşuna da çok ciddi katkılar sağlamıştı.

En yüksek vatandaşlık ödülü

Başarılarla dolu bir hayat geçiren Johnson, çok sayıda fahri doktoranın sahibi oldu. 1967 yılında Apollo programına hazırlık amacıyla, Ay’ın etrafında dönen 5 uzay aracına ilişkin navigasyon sorunları alanında yaptığı öncü çalışmalar sayesinde NASA Lunar Orbiter uzay aracı ve operasyon ekibi ödülünü aldı.

NASA’da geçirdiği 30 yıl boyunca uzay keşiflerine yaptığı inanılmaz katkıları nedeniyle, 24 Kasım 2015 günü, o dönemki ABD Başkanı Obama tarafından Amerika’nın en yüksek vatandaşlık ödülü Başkanlık Özgürlük Madalyası ile ödüllendirildi.

     Her şeyi saydım. Yoldaki basamakları, kiliseye çıkan basamakları, yıkadığım bulaşık ve gümüş eşyaların sayısı… Sayılabilecek her şeyi saydım.

Künye

Tam adı: Katherine Coleman Goble Johnson

Kimdir: Birçok NASA mürettebatı görevi için yörünge hesaplayan Amerikalı matematikçi

Doğum tarihi ve yeri: 1918, White Sulpher Springs, Batı Virginia, ABD

Eğitim: West Virginia State University (1937), West Virginia Üniversitesi

101 yaşında Nasa’nın etkinliklerine katılıyor

Aya ilk kez ayak bastıran kadın olarak tanınan Katherine Johnson, siyahilerin ikinci sınıf vatandaş olduğu bir dönemde, bulunduğu eyalette getirilmeye başlanan özgürlüklerin ve bir matematik dâhisi de olmasının etkisiyle, sayısız başarıyla imza attı.  ABD’de Kadınların Eşitlik Günü olan 26 Ağustos’ta dünyaya gelen Johnson, bugün 101 yaşında ve hala NASA’nın etkinliklerine katılıyor.